U zgradi Narodne banke Srbije održana je promocija knjige istoričara umetnosti Marka Stojanovića,Bankarska arhitektura – Zgrade novčanih zavoda u Beogradu 1918-1941.
Društveno-političke okolnosti unutar Kraljevine Jugoslavije bile su katalizator u formiranju banaka i štedionica i njihove prepoznatljive moćne arhitekture. Kako je bankarska arhitektura monumentalnih objekata, šaljući poruku sigurnosti i poverenja, uticala na poslovno-finansijski duh međuratnog Beograda, prikazao je Marko Stojanović u svojoj monografiji Bankarska arhitektura.
Pojam banke kao institucije i zgrade koja prati njenu funkciju, u savremenom svetu se značajno menja. Od nekadašnjih monumentalnih objekata, sa grandioznim holovima i šalter salama, današnje bankarstvo prelazi u digitalni svet, a poslovnice se smanjuju, zatvaraju ili bivaju prenamenjene u neku novu funkciju.
Kako je navedeno u recenziji dr Milana Prosena, ova studija predstavlja vredan iskorak u polje sveobuhvatne analize zgrada novčanih zavoda, koji su do sada istraživani i publikovani isključivo kao retki monografski prikazi pojedinačnih objekata ili analizirani u okviru radova koji se bave delima određenih arhitekata ili partikularnim pojavama u srpskoj arhitekturi. Samim tim, ovo naučno istraživanje baca novo svetlo na fenomen bankarske arhitekture i na njenu ulogu u formiranju poslovnog-finansijskog duha međuratnog Beograda.
Studija Marka Stojanovića predstavlja vredan istraživački poduhvat podjednako zanimljiv za arhitekte, istoričare umetnosti, sociologe, privrednike i bankare. U njoj su detaljno analizirani objekti 24 novčana zavoda, podeljena u tri kategorije – državne, privatne/inostrane i manje novčane zavode. Ukazano je na razliku u primarnom arhitektonskom oblikovanju, kao i stilove koji su na njih uticali - akademsko-istoricistička arhitektura kod državnih, uticaji ar dekoa, ekspresionizma i moderne kod privatnih, dok je kod manjih novčanih zavoda primetna svedena prostorna dimenzija i uticaj različitih stilova.
Moćna arhitektura sa simbolima na fasadi i grandioznim enterijerima, slala je poruku sigurnosti i poverenja
Objekti banaka i štedionica u međuratnom Beogradu imali su karakterističan vizuelni identitet fasada, koji je jasno komunicirao njihovu namenu i vrednosti. U sklopu fasadnih rešenja često su bili prisutni trodimenzionalni simboli i skulpture božanstava. Prepoznatljiv je lik antičkog božanstva Hermesa/Merkura, koji se pojavljuje kao zaštitni znak na većini zgrada banaka i štedionica, čemu je i posvećeno posebno poglavlje u monografiji. Prema rečima autora, predstavljene bankarske građevine su vrhunac perioda koji je trajao nekoliko stotina godina, gde su postojale šalter sale, gde su ljudi dolazili i gde se komuniciralo sa ljudima. Tog vremena više nema.
izvor/foto:kućastil
